بل، در ادبیات محاوره‌ای به چشمه بل (کانی بڵ) معروف است، اما در اصل رودخانه بل است و مشهور است به کوتاهترین رودخانه جهان و به سال 88 هم در فهرست آن آثار ملی به شماره 64 ، به ثبت رسیده و بیوگرافی تکراری اما قابل تأملی دارد. قدمتش 60 میلیون سال است. چشمه بل؛ دبی آب 4000 لیتر بر ثانیه و دمایی ثابت و ارتفاع 717 متر از سطح دریا یکی از طراز اولان، و کاندید بهترین آب معدنی ایران و جهان بود. که به یاری وسایل ارتباط جمعی برای خودش اسم و رسمی و طرفدارانی پروپاقرص، از دوستاندان طبیعت گرفته تا زرگران و حسابگران و … پیدا کرده‌بود. زرگران و حسابگرانی که در ملاقاتشان با “بل” بطری بنزین خود را خالی کرده و از آب گوارایش پرش میکردند. چرا که آنان زرگر و حسابگرند و چه بسا این یک لیترش به 700 و آن یکی به 1000 تومان میارزید.
آری بل بخشید و بخشنده بود و سخاوتمندانه گوهر گرانمایه و جوهره وجودش را بدون چشمداشت, هزاران سال به مردم کردستان، رهگذران و گردشگران ارزانی داشت و تازه داشت به یاری صنعت نوظهور توریسم، فصل جدیدی از اشتغال را در منطقه کلید میزد تا جوانان اورامانی هم دمی بیاسایند و کمتر روانه تهران و جنوب شده و در سوانح کارگری جان خود را از دست دهند. جالب است بدانید در یک دهه گذشته بیش از صد تن از جوانان منطقه اورامان با میانگین سنی 40-25 سال در اثر سوانح کارگری در شهرهای بزرگ جان خود را از دست داده و این امر هم ناشی از فقدان فرصتهای شغلی در این منطقه میباشد و ظاهرا تنها راهحل اشتغال هم، چشم داشت به صنعت توریسم و استفاده ازپتانسیلهای بل بود که آن هم با کوتاه فکری کارشناسان و پروژه نامیمون سدسازی از بین رفته و بل را شرمنده مردم و سرمایهگذاران ریز و درشت منطقه کرد. مراکز تفریحی و طرحهای گردشگری وهتل ها و رستورانهایی هم که مصوب شده و یا در حال اجرا بود، متاسفانه آنها هم عملا ناکام ماندند. جالب این که، این کارشناسان چقدر هماهنگ عمل کردهاند. از یک طرف مجوز ساخت کارخانه آب معدنی و هتل و رستوران و استخر پرورش ماهی و… را داده و از طرف دیگر پروژه سدسازی را کلید زده و مردم منطقه را تفهیم میکنند که باید با باغها و زمینهای خود با بهای ناچیز وداع ابدی کنند.
مردم منطقه سخت متعجب و مات و مبهوتند؛ که آیا برای افتتاح طرحهای کوچکتر که گویا برای جوان اشتغال ایجاد کرده و قرار هم هست به زیر آب روند باید خوشحالی کنند و یا نه، برای آبگیری سد داریان و زیر آب رفتن رودخانه بل مرسیه سرایی کنند و یا به حال کارشناسان زیرک! غبطه بخورند.
کارشناسانی که سرمست از خاکبازی و در دنیایی به سان دنیای کودکان متوجه نمیشوند که آیا در سدسازی فقط بسنده کردن به استحکام سد و نمره میگردهای بکار رفته کافیست؟ و یا در مطالعات، آیتم های دیگری هم دخیل هستند از جمله اکوسیستم منطقه، اقتصاد، فرهنگ ، معیشت مردم و… آیا به امنیت جانی ساکنان روستاهایی که در حد فاصل دو سد به فاصله 1000 متر از هم( سد بلبر) در حال ساخت هستند توجه شده است؟ آیا در انصاف میگنجد که مردم اورامانات در کنار میلیارهای مترمکعب آب زندگی پرمخاطرهای داشته باشند و نتوانند حتی با نی از آب پشت سد برای آبیاری باقیمانده اندک زمینهای خود استفاده کنند؟ آیـا از صدها کارشناسی که در مطلعات سد فعال بودهاند با ده ها هزارساعت کار مفید!!! میشود قبول کرد این مطالب به ذهن آنها خطور نکرده و یا اینکه خطور کرده و فاقد اهمیت بوده و یا بعضاً مشکلات و نیاز بعضی استانها ارجحتر از خود استان مرجع بوده؟
آیا قابل قبول است که این کارشناسان جمع و تفریق ساده هم بلد نبوده و واقف به این امر مهم نبودهاند که این آب با این دبی بدون هیچگونه هزینه نگهداری وتصفیهای قادر به تأمین آب شرب بیش از 5/2 میلیون نفر جمعیت بود؟ آیا تأمین آب شرب 5/2 میلیون نفر ارجحیت دارد یا تأمین آب برای مصرف کشاورزی 5/2 میلیون نفر با پرت بیش از 70%.
تا کی با این کارشناسیها و پروژه های نابجا به بیت المال و مردم جفا میکنند؟ جفا در حق مردمانی زحمتکش و بیتوقع که سالهاست عکس بل را در کنار عکس بچه های خود بر روی دیوار خانها قاب کرده و ارج نهادهاند؟!!.
سیدحسین سجادی
واقعا گفته های شما قشنگ بود ولی نشسته ایم در انتظار این غبار بی سوار