سد داریان وبلبر، چالش های پیش رو

کانی بل یا (رودخانه بل )که به خاطر جفاهایی که غیر کارشناسانه  در حقش روا داشته ایم آنـــــرا از کوتاهترین رود جهان با قدمتی 60 میلیون ساله  ودبی آب 6000لیتر بر ثانیه اش  تبدل بــه ویرانترین رود جهان  کردایم اما در این رقابت ندانم کاری وبی تجربگی این  کم آب وبی آبیست که این اشتباهاتمان رامدام به رخمان کشیده ودر مقابله با این بحران ما را به چــالش می طلبد. چالشی که هر ساله ابعادش بزرگتر وبزرگتر می شود ومایی که مغروروموجه بر قله بلندی از اشتبــــاهات محاسباتی ایستاده ایم و کارتهای خود را در مقابله با ایــــن  بحران پیش رو از دست داده ایم. کارتــهای که هر کـــدام خود می توانستند مشکل بی آبی را به چالش بکشند.که ذیلا اشاره ای مختصرواجمالی می نمایم؛

*1- کانی بل بادبی آب 6000 لیتر بر ثانیه2-هانه و ویشله و هالا250 لیتر بر ثانیه 3-دروژه ن 100لیتربرثــــــانیه 4-ناراز 200لیتر بر ثانیه5-هانه و سه رته نوری 100لیتر بر ثانیه6-هانه و سه رو حه وزی 50لیتر بر ثانیه7-هانه و ته وه نه کوری 50لیتر بر ثانیه8-هانه و گه له ی 50لیتر بر ثانیه 9-هانه وبیره گای   50لیتربر ثانیه10-هانه و حه مـــه قاله ی30لیتر بر ثانیه11-هانه و مه لا عبد اللای 30لیتر بر ثانیه 12-چه مه و ویرانه ی 30  لیتربر ثانیه13-هانکله سیاوله 20لیتر بر ثانیه 14-هانه و مزگی 20 لیتر بر ثانیه ….که متاسفانه با ابگیر سد داریان این منابع عظیم همگی زیر آب سد دفن خواهند شد. انصافا چه جفایی از این جفاتروچه اصراف وتبذیری از این بدتر ونابخشودنی تر که اینگونه این ثروتهای عظیم ملی را با ندانم کاری نابود کنیم . که اگر حسابگرانه بیندیشیم واین آبها را ساماندهی و وارد  شبکه توزیع کنیم می شود سالانه از آنها بیش از 80میلیارد تومان کسب در آمد کرد.و اگر منطقی اندیشید  اغـــــراق نیست  که اگر بگوییم خروجی این آبها( 7000لیتر بر ثانیه) تقر یبا  با خروجی آب سد برابری می کند!!

سوال اینجاست که آیا بهتر نبود ما بجای این همه هزینه در سد داریان مجتمعهای احداث می کردیم  واین حجم عظیم از آبهای قابل شرب ومعدنی را  را ساماندهی  وجهت مصرف هموطنا ن در داخل وخارج استان پمپاژ می کردیم .تا این همه فشار بر طبیعت بکر،غنی و ملی اورامان از تغیرات در اکوسیستم گرفــته تا تخریب با غات وکشاورزی و آثـــــار تاریخی وریزگردها که عامل اصلیشان پدیده منسوخ سد سازی می باشد. واز همه مهمتر کوچ اجــبار ی ساکنان  روستاهای همجوار سدمی باشد که تنها گناهشان رعایت سنت خوب وقدیمی کاسه همسایه می باشد  که بر اساس این سنت همسایه مــــازاد مصرف خود را به عنوان لطف به همسایه خود می بخشید .که متاسفانه این سنت حسنه هم ظاهرا دست خوش تغیرات شده است که بر اساس تعبیر جدید همسایه اصل ومازاد همسایه را برده وحتی حق انتفاعش را هم به رسمیت نمی شناسد.

واقعا چرا !!؟چراما چوب ندانم کاری وحراج به این ثروتهای ملی (بل ثبت شده به سال 88به شماره 64 در فهرست اثار ملی )زده ایم .چرا اصرار بر تکرار آزمونهای خطای خود داریم . مگر مردم روستاهای همجوار ســـد حد فاصل داریان تا بلبر (25الی 30کیلو متر )که بیش از ده روستا وبا جمعیتی بالـــــغ بر 5000 نفر چه گناهی را  مرتکب شده اند. که باید به اجبار در روستاهای همجوار وبعضا خارج حوزه آبریز ســــــــد آنهم بدونه حق انتفاع از آب سدی که زندگی پر مخاطره ای برایشان رقم زده ، وبا توهم ایجاد اشتغال از سد روز را شب کنند !!که اخلاقا هر چه فکر می کنم شغلی جز کرایه قایق پدالی برایشان نمی توانم  تصور کنم . آنهم در منطقه ای دست خورده اورامــــــــان !!!؟؟؟؟واقعا ما چرا می خواهیم تنها منفذ تنفس منطقه حفاظت شده کوسالان  ومحل گذر حیوانات وحش منطقه اعم از پلنگ خرس ،گوزن و… رادر فصلهای از سال که از کوسالان به درویان گذر می کنند را مسدود کنیم .که این مهم پیگیرهای جدی از طرف مردم وادارت مرتبط ومسول را می طلبد .واقعا چــه توجیهی  را می شود برای این مسله رقم زد که در فاصله 3الی 4کیلومتری از آخرین حوزه آبریز ســـد داریان سد بلبر  راهم کلنگ زنی کنیم آیا با این اوصاف این سدها مظهر خیر وبرکت واشــتــغال خواهند بود یا تخریب و کوچ وفاجعه در حیاط وحش منطقه حفاظت شده کوسالان؟ در خاتمه خواهان  مهـــندسی ارزشی مطابق بند ج ماده 214 قانون برنامه پنجم توسعه هم برای سد احداث شده داریان وهم سد در حال احداث بلبر می باشم.

مطابق بند ج ماده 214 قانون پنجم توسعه هر طرحی در هر مرحله ای که باشد می توان انرا مهندسی ارزشی کرد.

بر اساس مصوبه شورای ارزیابی  زیست محیطی اخیرا هر پروژه ای را می توان مجدد   ارزیابی زیست محطی کرد.

همچنین بر اساس آیین نامه استاندارد طرحهای عمرانی کشور که سال 75 به تصویب  رسیده انجام مهندسی ارزشی را برای طرحهای عمرانی باید لحاظ کرد.

*دبی آب چشمهای مسیر آبگیری سد بر اثاث داداهای ساکنین محل می باشد.

حسین سجادی