ثبت زادآوری گونه ی در خطر تهدید انقراض در تالاب زریبار

تالاب ها زيستگاه هاي حياتي و متنوع است و از جمله نظام هاي حيات بخشي هستند كه مطلقا جايگزين ندارند اما هيچ يك از اكوسيستم هاي جهان به اندازه تالاب ها صدمات ناشي از برخوردهاي سطحي و كوته فكري بشر و تمايلات خودخواهانه انسان محوري را تجربه نكرده اند و متأسفانه هنوز روند تخريب اين بوم سازگان طبيعي كه د ه ها كاركرد متفاوت و موزون را يكجا در خود دارند متوقف نشده است.

در کشور ما هم ده ها تالاب وجود دارد و در حالی که هر روز از تالاب های کشور خبرهای خوبی به گوش نمی رسد و با گسترش بحران کمبود آب و کاهش منابع زیرزمینی اکثر تالاب ها و زیستگاه های حیات وحش ایران در وضعیت مناسبی نیستند که این مسبب به خطر افتادن تنوع زیستی جانوران ایران است.

تالاب زریبار یکی از ده ها تالاب ایران است که به دلیل قرار گرفتن در مناطق جنگلی زاگراس شمالی، بارش های مناسب و اینکه از چشمه های کف جوش آب آن تامین می شود و برخلاف اکثر تالاب های دیگر ایران که در بالادست آنها سد سازی صورت گرفت و عملا باعث مرگ تدریجیشان شد.

تالاب زریبار که در حال حاضر جزو زنده ترین و شاداب ترین تالاب های ایران است که تنوع زیستی بالایی دارد و نسبت به سایر تالاب ها در وضعیت مناسب قرار دارد. تیم پرنده نگری زریبار انجمن سبز چیا که به صورت تخصصی در بخش پرندگان تالاب زریبار فعالیت می کند هر روز خبرهای خوبی از تنوع گونه ای پرندگان تالاب زریبار را ثبت می کند.

در ادامه تحقیقات تیم پرنده نگری زریبار که در حال حاضر مشغول مشاهده و ثبت جوجه آوری گونه های زادآور پرندگان تالاب زریباراست در مورخ 8 خردادماه 1394 موفق به مشاهده و ثبت زاد آوری گونه مهم و تحت حمایتی اردک بلوطی ( نام کردی: چاوکه وه له) در منطقه ی شروان ( شمال غربی تالاب) شد که در این ثبت مهم اردک بلوطی ماده همراه 9 عدد جوجه مشاهده شد.

اردک بلوطی غواص یا اردک بلوطی با نام علمی Aythya nyroca پرنده ای از گروه اردک های غواص و از تیره مرغابی می باشد. از نزدیک هر دو جنس با پرو بال بلوطی سیر و سطح پشتی قهوه‌ای پررنگ مشخص می شوند ، شکم و نوار بالی سفید آنها در حال استراحت معمولا ناپیدا است . معمولا به وسیله سفیدی مشخص پوشپرهای زیر دم و در پرواز با توجه به نوار بالی سفید و انحنادار تشخیص داده می شود . قاعده و منقارش هرگز سفیدی ندارد ، چشم‌های نر سفید و چشم‌های ماده قهوه‌ای رنگ است .رنگ ماده اردک بلوطی به طور کلی تیره‌تر از رنگ نر می باشد. پاهایش در قسمت عقبی سطح شکم قرار دارد و غواصان ماهری هستند. هنگام برخاستن از سطح آب در حال بال‌زدن تامسافتی روی آب پا می زنند و عجول و پر تحرک هستند.

اغلب در دریاچه ها، مصب رودخانه ها، تالابها و سواحل پر گیاه زندگی می کند و لانه خود را در لا به لای علفزارها و نی زارهای انبوه کنار سواحل و ماندابهایی که حاشیه پرگیاه دارند می سازد. از گیاهان آبزی و دانه ها، بی مهرگان آبزی ، ماهی های کوچک و حشرات تغذیه می کند. در تالاب زریبار به صورت مهاجر و بومی دیده می شود که با تلاش فعالیت های تیم پرنده نگری انجمن سبزچیا زادآوری این پرنده امسال در تالاب زریبار ثبت شد و با بررسی های تیم مشخص شد که اکنون بالغ بر 200 عدد اردک بلوطی در حال جوجه آوری هستند که این نشانگر اهمیت بالای اکولوژیک و توانمدی زیستگاه های تالاب زریبار از نظر تغذیه و امنیت است که هرساله شاهد افزایش تنوع گونه ای و تعداد لانه ها در تالاب هستیم و لازم است سازمان حفاظت محیط زیست کل کشور برنامه های علمی و عملی برای حفاظت از این زیستگاه ها تدوین نماید.

از عوامل تهدید اردک بلوطی در تالاب زریبار می توان به نا امنی اطراف تالاب و زیستگاهش به وسیله انسان و ماشین آلات، کاهش زیستگاه ها به وسیله توسعه خانه باغی ها، چرای دام ، تور ماهیگیران و شکار می توان اشاره کرد.

به سبب اندک بودن تعداد این پرنده در ایران و کمیاب بودنش در سطح جهانی در  گروه پرندگان حمایت شده محسوب شده و باید زیستگاه ها و محل های لانه سازی این پرنده مثل تالاب زریبار تحت برنامه ی حفاظتی قرار گیرد.