خبرگزاری کردپرس در مطلبی با عنوان ‘اظهارات فرماندار پاوه در خصوص احیای چشمه بل واقعیت ندارد’ به انعکاس واکنش سرپرست گروه کاری نجات بخشی چشمه بل در مورد نجات این چشمه پرداخته است.
سید مختار هاشمی با رد اظهارات فرماندار پاوه در خصوص ‘احیای چشمه بل’ اظهار داشت: به صلاح نیست که جناب فرماندار پاوه چنین خبری را شایع کند و این رخداد را به ما هم تبریک بگوید در حالیکه مساله اصلی اختلاط آب چشمه بل (آبخوان چشمه) با آب مخزن سد بوده که در حالت آبگیری است.
وی افزود: نجات چشمه بل با انتقال آب به مظهر به اصطلاح جدید دور از واقعیت است. متاسفانه با این رویکرد چشمه بل بطور کلی نابود می شود. با این رویکرد به اصطلاح مفهوم آبگیری چشمه بل نابود و دفن می شود.
هاشمی گفت: ما از اول گفتیم که رویکرد کارفرما این است که مظهر چشمه را از آب چشمه جدا کند لذا مظهر چشمه که جزو آثار ملی است 109 متر زیر آب غرق شود اما آب چشمه بل با کیفیت بدتر به تراز بالاتر منتقل شود. واقعیت این است که به علت کارستی بودن چشمه و آبخوان آن اختلاط آب مخزن سد و آب چشمه حتمی است. بنا بر این طرح کارفرما حتی آب با کیفیت چشمه بل را نجات نمی دهد.
** عدم توجه به مطالعات انجام شده
هاشمی گفت: آنچه بسیار قابل تامل است این است کارفرما از انجام مطالعات خود مایوس شده است و یکی از علت های برکناری جناب مهندس صامتی مدیر طرح به اصطلاح نجاتبخشی نیز همین بوده است. بنابراین عملیات اجرایی و تونل سازی همزمان با ساخت سد درست شده که در گزارشی که به نمایندگان استان کردستان ارایه شد و در رسانه ها منعکس شده است.
وی افزود: جناب مهندس بزرگ زاده معاون فنی و پژوهش های کارفرما به این امر اشاره می کند که ‘در سال 85 شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس مسوول مطالعه و ارائه طرحی برای حفظ چشمه بل شد و طی 8 سال گذشته با حفر گمانه ها و تونل های متعدد طرحی را آماده نمود که بر اساس آن دهانه چشمه فعلی مسدود و آب این چشمه با احداث یک شفت فلزی به ترازی بالاتر از دریاچه منتقل شود’.
وی افزود: این نشان می دهد که کارفرما توجهی به نتایج مطالعات نداشته و هدفی مبنی بر غرق چشمه بل و انتقال آب چشمه به مکانی غیر از مظهر چشمه مدنظرش بوده و هیچ توجهی به ابعاد زیست محیطی، میراث فرهنگی، تاریخی، مذهبی و اجتماعی-اقتصادی چشمه بل نشده است و تنها با دید فنی صرف با استفاده از توان تکنولوژی موجود چنین طرحی را پیش بینی کرده است.
هاشمی تاکید کرد: کارفرما منتظر نتایج مطالعات موسوم به نجاتبخشی نبوده و قبل از اتمام به اصطلاح مطالعات، از سالهای اول طرح عملیات اجرایی تونل سازی و آماده سازی برای انسداد چشمه و انتقال آب آن را شروع نموده اند. در واقع مطالعات آنها بر اساس اصول علمی نبوده است.
** ابهام در واژه ‘احیای’ چشمه
هاشمی گفت: کارفرمای سد داریان از تاکتیک رسانه ای و تبلیغاتی استفاده می کند که گویا چشمه احیا می شود. در طرح به اصطلاح نجات بخشی هدف کارفرما استحصال مقدار کمتری از آب چشمه بل بوده و عملاً در مدل ذهنی آنها نجات خود چشمه مد نظر نبوده است.
وی افزود: در بررسی های بعمل آمده توسط تیم کارشناسی مجرب و صاحبنظر دانشگاهی در گروه کاری چنین استنباط می شود که علیرغم اقدامات ناقص صورت گرفته مطالعات علمی روشن و دقیقی برای نجات چشمه انجام نگرفته است و این احتمال وجود دارد با صرف هزینه های هنگفت که با نام «مطالعه نجات بخشی چشمه»صورت گرفته، تحقق شرط و الزام شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران که آبگیری سد را به احیاء و نجات چشمه مذکور منوط نموده است مورد کم توجهی قرار گرفته و مردم منطقه را در مقابل عمل انجام شده قرار دهند.
وی تاکید کرد: الان هم به مردم تبریک می گویند که مظهر تاریخی و میراث ملی چشمه بل را تخریب کردیم. مظهر جدیدی براش پیدا کردیم با انتقال آب توسط لوله.
** کارفرما اعتراف می کند که اختلاط اجتناب ناپذیر است
هاشمی گفت: اختلاط آب چشمه با آب مخزن سد داریان در گزارش نهایی کارفرما هم آمده است. بنا به گزارش خود کارفرما موفقیت عملیات اجرایی انسداد دهانه چشمه به نفوذپذیری سنگ اطراف دهانه چشمه و میزان ارتباط مجرای عمیق به بخش های سطحی بستگی دارد لذا انسداد کامل دهانه چشمه عملا ممکن نیست چون مجرای تامین کننده در زیر تراز رودخانه قرار دارد. با این وصف چطور آبخوان جشمه بل را می توانند آب بند کنند که انسداد کامل در محل مظهر چشمه عملا ممکن نیست.
هاشمی افزود: با آبگیری سد تعادل فشار هیدرواستاتیک در دو سوی پلاگ بسیار دشوار و غیر ممکن است. 109 متر ستون آب فشار بسیار بزرگی است لذا اختلاط آب چشمه و آب مخزن صددرصد است بنا بر این چشمه معدنی برای همیشه نابودی می شود و این کار چشمه را به کلی نابود می کند.
هاشمی گفت: با توجه به چهارچوب گزارش های مطالعات ناقص کارفرما و اعلام مجری پروژه سد داریان به طور کلی مطالعات و بررسی هایی که در رابطه با نجات بخشی چشمه صورت گرفته با قبول این فرض در نظر گرفته شده است که سد داریان قطعا آبگیری خواهد شد و مظهر چشمه از بین می رود و راهکار نجات بخشی به انتقال آب چشمه به نقطه دیگر در ارتفاع مشرف بر دریاچه سد محدود گردیده است.
سرپرست گروه کاری ویژه نجاتبخشی چشمه بل در ادامه تاکید کرد: بزرگترین چالش در رابطه با راهکارهای ارائه شده، اختلاط آب دریاچه سد با آبخوان مربوط به چشمه بل می باشد. این موضوع با احتمال بالایی اتفاق خواهد افتاد زیرا با توجه به بررسی های زمین شناسی و تستهای انجام شده در منطقه، سازند آهکی و آهکی چرتی دارای قابلیت انحلال بوده و با آبگیری سد طولی (کیلومترها) بالاتر از مظهر چشمه بل در زیر تراز دریاچه سد قرار خواهد گرفت و هد هیدرولیکی زیادی در مرز آبخوان قرار خواهد گرفت که امکان انسداد آن غیر ممکن می باشد.
امکان شناخت همه منافذه غیر ممکن بوده و حتی اگر منافذ بالاتر از رقوم رودخانه شناسایی و مسدود گردند منافذی که در آبرفت رودخانه و پایین تر از رقوم آن قرار گرفته قطعا باعث اختلاط آب دریاچه سد و آبخوان چشمه خواهد شد و کیفیت آن در مدت کوتاهی تنزل پیدا می کند.
** گزارش مطالعات کارفرما به کارستی بودن و نفوذپذیر بودن سازند ها اعتراف می کند
هاشمی گفت: در این گزارش ها بحث نفوذپذیر بودن سازند در جاهای متعدد بیان شده است برای مثال وجود گسله ها و شکستگی های متعدد در سازند آهکی منطقه، نتایج تست لوژن وجود حفره کارستی بزرگ را نشان میدهد. همچنین شاخص کیفی گمانه ای حفر شده بیش از 50 درصد ضعیف را نشان می دهد.
وی افزود: از طرفی نتایج اکتشافات نشان داده که سنگها کاملا نفوذناپذیر نیستند وجود زون های نفوذ پذیر کارستی تا عمق 50 متر زیر تراز رودخانه دیگر موضوعی است که قابل توجه است.
هاشمی گفت: آهکی بودن منطقه و وجود پدیده کارست یکی از دلایل اصلی جابجایی ساختگاه سد از 21 نقطه تعیین شده در (گزارش اولیه) به سمت پایین ترین نقطه خروجی حوضه بوده و طراحان همواره بیم فرار آب را داشته اند. به نظر می رسد بخشی از پروژه به اصطلاح نجات بخشی نیز در راستای بررسی وضعیت فرار آب و مهار آن صورت گرفته است.
** احیای چشمه بل معنا ندارد/ نجات چشمه بل خواست مردم است
هاشمی ادامه داد: جناب فرماندار از کلمه احیا استفاده کرده است نه نجات و این به این معناست که تنها قسمتی از آب را توانسته اند انتقال دهند و مظهر چشمه بل را ویران کردند و هرگز نمی توانند ادعا کنند که اختلاط صورت نمی گیرد. با این وصف چطور ادعا میکنند که چشمه بل را احیا یا نجات داده اند. این یک نوع اعتراف است که طرح به اصطلاح نجاتبخشی به طرح انتقال جزئی از آب چشمه به مظهر جدید تبدیل شده است. چشمه بل باید بماند و نجات آن خواست مردمی است.
هاشمی گفت: در مجموع در ارتباط با طرح کنونی به اصطلاح نجاتبخشی چشمه بل توسط کارفرما که به طرح احیا، حتی با لحاظ موفقیت طرح به نظر می رسد که اجرای نتایج مطالعات کمک چندانی به حفظ چشمه بل نخواهد نمود و تنها نتیجه محتمل برداشت بخش بسیار کمتری از آب چشمه در نقطه ای غیر از نقطه کنونی و با کیفیت احتمالا متفاوت خواهد بود. لذا پیشنهاد بر این است که تلاش اصلی در راستای حفظ خود چشمه متمرکز شود تا علاوه بر حفظ منابع آبی با کیفیت آن، سابقه تاریخی و فرهنگی منطقه نیز حفظ شود. کارفرما به آثار ملی طبیعی اعتنایی ندارد.
** چشمه بل میراث غنی هورامان
هاشمی گفت: هدف ما حفاظت از میراث غنی هورامان است زیرا چشمه بل در فهرست آثار ملی به شماره 64 در سال 1388 ثبت شده است. نابودی چشمه بل به میراث ملی لطمه ای بزرگ وارد می کند.
ثبت دیدگاه