گزارش از: آزاد عباسی مدیر کمپین نجات سورمەلێ
در جنوب غربی شهرستان دهگلان کوهی سورمه ای رنگ به چشم میخورد که سورمەلێ نام دارد (سورمه+لێ) به معنای کوهی که با سورمه عجین است. کوه سورمەلێ از لحاظ فرهنگی، مذهبی، تاریخی، گردشگری و زیست محیطی دارای اهمیت بسزایی است. این کوه در باور مردم منطقه لیلاخ مقدس و به سلطان سورمەلێ معروف است. این کوه دارای چند قبر و محل مقدس می باشد که یکی از آنها در بالای قله، یکی سەوزە پوش و دیگری خضر زنده نزدیک به روستای سرنجیانه می باشد. مردم تا سال های نه چندان دور برای راز و نیاز و نماز استسقا (طلب باران) به سەوزە پوش سورمەلێ میرفتند و تصورشان این بود که در بلندای کوه به خدا نزدیکترند. کوه سورمەلێ دارای گونه هایی گیاهی مختلف و گونه های متعدد جانوری می باشد. این کوه برای مردم منطقه لیلاخ جایگاه ویژه ای دارد و با وجود اینکه هیچ هزینه ای جهت ایجاد امکانات تفریحی و گردشگری در آنجا صرف نشده است اما با پتانسیل های طبیعی که دارد به عنوان تفرجگاه و با قابلیت جاذبه گردشگری، هر هفته پذیرای صخره نوردان، کوه پیمایان، مسافران و اهالی منطقه بوده و ادارات و مدارس نیز جهت برگزاری مناسبت های ویژه برنامه تفریحی و کوهنوردی در دامان سورمەلێ تدارک می بینند.
ثبت معدن در سورمەلێ
با توجه به توضیخاتی که ذکر شد اهمیت بسیار زیاد کوه برای مردم منطقه لیلاخ محرز است اما طی یک دهه گذشته افرادی چشم طمع به سورمەلێ دوخته و درصدد تخریب آن برآمده اند و متاسفانه با اعمال نفوذ و راه های که درپیش گرفتند در سال های 85 تا 91 موفق به کسب مجوز تعدادی معدن شدند. مالک معدن سنگ لاشه آذرین که مراحل ثبت آن را در سال 89 پیگیری نموده و با تسامح و در نظر نگرفتن شرایط و اهمیت سورمەلێ برای مردم منطقه توسط مسئول وقت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری دهگلان و اعلام موافقت وی و اداراه محیط زیست قروه و دهگلان و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، پروانه بهره برداری این معدن در سال 91 صادر شد اما به دلیل اعتراضات مردمی و پیگیری فعالین مدنی و دوستداران طبیعت کار متوقف شد.
آغاز بهره برداری از معدن و تخریب سورمەلێ
در21 آبان ماه 94 پیمانکار معدن اقدام به بهره برداری نمود که بعداز اطلاع ریاست و کارکنان منابع طبیعی و ارسال گزارش به دادستانی دستور توقف عملیات صادر شده و کار متوقف شد، اما بعد از دو روز و با توجه به ارائه مدارک و مجوز بهره برداری به دادستانی توسط کارفرما دستور رفع توقیف عملیات صادر شد و کارفرما با اطلاع از امکان اعتراضات مردمی به صورت ضربلعجلی و با تجهیزات فراوان شروع به کار مجدد نمود و طی دو روز فعالیت، صدماتی را به کوه زیبای سورمەلێ وارد نمود.
اقدامات صورت گرفته جهت جلوگیری از تخریب سورمەلێ
- اطلاع رسانی
جمعیت شیدای سبز لیلاخ به محض اطلاع از موضوع با تشکیل کارگروهی موضوع را پیگیری و جهت اطلاع رسانی در این خصوص «کمپین نجات سورمەلێ» را به راه انداخته و با دعوت از فعالین و دلسوزان لیلاخ جهت جلوگیری از نابودی سورمەلێ به وظیفه خود در حفاظت از منابع طبیعی و سرمایه های زیست محیطی لیلاخ عمل نمود.
- جمع آوری امضا و تجمع
در این راستا و باتوجه به آغاز به کار مجدد عملیات تخریب و سرعت بالای پیمانکار در تخریب سورمەلێ روز سه شنبه 26 آبان تجمعی اعتراضی در مقابل فرمانداری دهگلان برگزار شد. این اعتراض که با جمع آوری امضا از مردم و درخواست توقف فوری عملیات تخریب همراه بود موجب شد جلسه ای با حضور فرماندار، جانشین فرماندهی انتظامی، ریاست اماکن، ریاست شورای شهرستان و دو تن از اعضای شورای شهر و پنج نفر از اعضای کمپین به عنوان نماینده کمپین تشکیل شود.
- جلسه با مسئولین شهرستان
در این جلسه اعضای کمپین با اشاره به اهمیت سورمەلێ و جایگاه آن و درخواست احاد مردم برای جلوگیری از تخریب این سرمایه زیست محیطی و گردشگری منطقه لیلاخ خواستار توقف فوری عملیات تخریب و بررسی موضوع در شورای تامیین شهرستان شدند. فرماندار و مسئولین شهرستان به این موضوع اشاره کردند که کارفرما فعلا از نظر قانونی مجوز بهره برداری دارد و با دستور دادستانی آغاز به کار مجدد نموده است، اما به خاطر حساسیت موضوع و بازتاب مردمی آن دستور توقف عملیات بهره برداری به صورت موقت و بررسی این موضوع در شورای تامین شهرستان صادر شده است.
- دعوت از مردم و سمن های استان برای حمایت از سورمەلێ
هرچند فرهنگ زیست محیطی و پاسداشت منابع در دولت ها کمتر مورد توجه قرار می گیرد یا به نحوی خود دولت ها بزرگترین صدمات را بر پیکر زمین و منابع آن وارد می آورند. اما سازمان های مردم نهاد (سمن-NGO) در صورت فرهنگ سازی و جلب حمایت مردمی می توانند در راستای حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی گام هایی محکمی بردارند و جای بسی خوشحالی است که این مهم در کوردستان با تلاش سازمانهای مردم نهاد به وقوع پیوسته است. شاهد این مدعا به راه انداختن نهضت ها و کمپین های بسیاری همچون «شکستن تفنگ شکاری» ، «شکستن قفس پرندگان» ، «کمپین نجات کانی بل» ، «کمپین درهای آبی» ، «بذرپاشی آبیدر» ، «کمپین نجات سورمەلێ » و… است که با مشارکت و همراهی اقشار مختلف جامعه و فرهنگ سازی درباره اهمیت محیط زیست همراه بود.
نمونه ای از این ایجاد همدلی و همزبانی را در برنامه بذر پاشی 22 آبان 94 در آبیدر شاهد بودیم که مردم و انجمن ها و سازمان های مردم نهاد شهرهای سنندج و دهگلان و روستاهای تابعه برای التیام دردهای ناشی از آتش سوزی تابستان امسال کوه آبیدر اقدام به بذرپاشی آن نمودند.
این همراهی و همدلی را در روز 29 آبان ماه 94 یک بار دیگر برای نجات کوه سورمەلێ از تخریب و نابودی شاهد بودیم. این تجمع پس از فراخوان کمپین نجات سورمەلێ (سورمەلێ دەتپارێزین) برای حمایت از سورمەلێ و در دامنه کوه زیبای سورمەلێ در نزدیکی دهگلان برگزار شد. در این تجمع که با استقبال بی نظیر مردم، انجمن ها و سازمان های مردم نهاد، انجمن ها و هیات های کوهنوردی، ورزشی، فرهنگی، ادبی و… شهرهای سنندج و دهگلان و روستاهای تابعه در حمایت از سورمەلێ همراه بود، چند تن از اساتید و بزرگان فرهنگی و ادبی شهرستان دهگلان و سنندج در باره اهمیت محیط زیست و منابع طبیعی و حفظ آن برای نسل های بعدی سخن گفتند و از همکاری و همدلی انجمن های استان در حمایت از این منابع تشکر و قدردانی نمودند، همچنین چند تن از اعضای تشکل های حاضر در تجمع «سورمەلێ دەتپارێزین» به نمایندگی از تشکل خود مطالبی بیان نمودند.
لازم است ضمن ابراز خوشحالی از ایجاد زمینه همکاری سمن های زیست محیطی و انجمن ها و هیات های کوهنوردی، ورزشی، فرهنگی، ادبی و… از همراهی اعضای فعال انجمن رفتگران طبیعت کردستان، گروه کوهنوردی سخناخ، هیات کوهنوردی دهگلان، هیات های ورزشی دهگلان، انجمن بوژانه وه ی ژیان لیلاخ، مردم دوستدار طبیعت دهگلان، اهالی محترم، شورا و دهیار روستای سرنجیانه و تمامی عزیزانی که در این راه از کمپین و جمعیت شیدای سبز لیلاخ حمایت نمودند تشکر و قدر دانی نماییم.
ثبت دیدگاه