گزارش از سید سیوان امینی عضو شورای سردبیری ماهنامه چیا
با توجه به قرار گرفتن کوردستان در زاگرس شمالی و وجود انواع زیستگاه های متنوع در کنار هم باعث شده که شاهد چندین منطقه حفاظت شده همچون کوسالان و شاهو، بدر و پریشان یا پناهگاه حیات وحش مثل زریبار و منطقه شکار ممنوع مثل بیلو باشیم که این نشان از حیات وحشی پویا با تنوع زیستی غنی در کوردستان دارد. وجود این مناطق با ارزش می طلبد که همیشه در همه سطوح مردمی و دولتی نگران وضعیت زیستگاه های گیاهی و جانوری آن باشیم اما آنگونه که شایسته این مناطق است محیط زیست نتوانسته است که آن را مدیریت کند و هرکدام از این مناطق با مشکلات خاص خود روبه رو شده است.
با به حرکت درآمدن چرخ به اصطلاح توسعه در استان تخریب محیط زیست و زیستگاه ها با سدسازی و جاده سازی و … به وجود آمده است. و اخیرا با خبر از احداث پالایشگاه در کنار تالابی که مدیریت زیست بومی و ستاد نجات بخشی هم برای آن تشکیل شده پرونده این نوع از توسعه تکمیل تر می گردد. این عوامل در کنار تغییرات اقلیمی و کم آبی باعث شده که حیات وحش استان در کل روز به روز سیر کاهشی داشته باشد و در وضعیت مناسبی قرار نداشته باشد و عملا ارگان محیط زیست نتوانسته اقدام در خوری انجام بدهد و چندین پرژه بزرگ و مخرب در چند سال اخیر به راحتی به اجرا در آمده که مهمترین آنها سد سازی ها بوده است.
برخورد آگاهانه تر مردم نسبت به حیات وحش به لطف آموزش های صورت گرفته از سوی انجمن های مردمی و افزایش سطح آگاهی خود مردم در کردستان باعث شده در برخی موارد با افزایش جمعیت برخی گونه ها و شکار کمتر مواجه باشیم که کل و بزکوهی در اورامانات از این جمله هستند ( هرچند با تایید جوامع محلی شکار با اسلحه های غیرمجاز و پیشرفته در اورامان در جریان است ). این سطح از حس دوستی و آگاهی سبب شده اکنون مردم طبیعت دوست کوردستان در بسیاری موارد حیوانات زخمی از جمله پرندگان و کل و بزکوهی را وقتی در طبیعت مشاهده می کنند نسبت به مداوای آن و یا انتقال به افراد متخصص اقدام می کنند که در برخی جاها همچون مریوان با وجود کمیته حمایت از حیوانات انجمن سبز چیا و فعالین زیست محیطی همچون زوج طبیعت دوست که زیر نظر متخصصین و دامپزشکان صورت می گیرد این حیوانات بعد از مداوا رها می شوند. اما در اصل مردم باید این را بدانند که نکات بهداشتی را در برخورد با حیوانات زخمی و بیمار رعایت کنند و خودسرانه نسبت به مداوا اقدام نکنند چرا که در برخی موارد احتمال بدتر شدن وضعیت حیوان و یا وجود بیماری های ویروسی و امثال آن وجود دارد که ممکن است موجب مبتلا شدن شخص به بیماری شود پس حتما مداوا با مشاوره و زیر نظر متخصصین و دامپزشکان صورت بگیرد.
هرچند به دلیل ضعف محرز بخش دولتی و مسئول در این زمینه تلاش های مردم و فعالین زیست محیطی را باید ارج بنهیم و نباید با نوعی حرف و موضع گیری آنها را با دلسردی مواجه کنیم بلکه بسیار با ارزش است و این مسئولین هستند که باید نسبت به بی تفاوتی و عدم انجام اقدام مناسب پاسخگو باشند. در استانی که حیات وحشی غنی دارد هنوز یک مرکز مناسب رسمی برای مداوا ندارد و اقدام موثری را هم انجام نمی دهند و این مردم و دلسوزانی چون دامپزشکان هستند که در این زمینه اقدامات لازم را انجام می دهند که در بسیاری از موارد هم موفقیت آمیز بوده است.
در هفته گذشته یک بزکوهی نابالغ ماده توسط دو بانوی طبیعت دوست که به همراه خانوده در اطراف روستای بارام ئاوا در گردش به سر می بردند بزکوهی نابالغی را در حالی که ضعیف شده بود می بینند و با خود به مریوان می آورند و جهت مداوا به کلینیک آقای دکتر مسعود مصطفی سلطانی مراجعه می کنند.
دکتر مصطفی سلطانی بعد از بررسی و آزمایشات خونی به این نتیجه رسیدند که حیوان بینایی خود را از دست داده بود و در مدتی که برای مداوا نزد ایشان بود قدرت دفع ادرار هم نداشت. در تابلوی خونی و آزمایش های صورت گرفته هم هیچ گونه نشانه ای از بیماری ویروسی موجود نبوده است.
در نهایت حیوان بیمار و ضعیف بعد از چهل ساعت تلف شد که بعد از اطلاع دادن دکتر مصطفی سلطانی به کارشناسان محیط زیست و در جریان قرار دادن وضعیت آن ایشان تاکید کردند که به احتمال بسیار زیاد در اثر کم آبی به این وضع درآمده است و نکاتی را در این زمینه ذکر کردند و تصریح کردند به دلیل نبود مدیریت در منابع آبی و قرق شدن اکثر منابع آبی توسط سد سازان با مسدود کردن رودخانه ها و همچنین قرق شدن اغلب چشمه های باقی مانده توسط باغداران و کشاورزان بقای حیات وحش کوردستان در خطر مرگ و نیستی قرار گرفته است که بدون شک در آینده نه چندان دور تاثیرات زیان آور آن دامن خود انسان را هم می گیرد. لاشه حیوان هم جهت انجام آزمایشات بیشتر و بررسی احتمالی بیماری در اختیار محیط زیست قرار گرفته است.
ایشان در ادامه افزودند که : هرچند برخی از کارشناسان محیط زیست معتقدند که زیستگاه های کوردستان مشکل آبی ندارد اما قطعا این کارشناسان در زیستگاه ها احتمالا بازدید و بررسی نداشته و ندارند وگرنه محال است این همه کم آبی را ندیده باشند و حیات در زیستگاه های کوردستان با کم آبی به مشکل بر می خورد.
در انتها نگارنده با توجه به وجودحیوانات زخمی و بیمار و روند افزایشی آن با توجه به شرایط حاکم بر زیستگاه ها و در مناطق حساس و حفاظت شده استان دو پیشنهاد را ارائه می نماید:
– پایش مستمر زیستگاه های مهم و دارای جمعیت های مشخص همچون کل و بز، سمندرهای آتشین و خال زرد
– ایجاد کلینیک های مخصوصی با تجهیزات و متخصصان لازم جهت مداوای حیوانات زخمی و بیمار
– کسانی را که خود جوش و بر اساس عشق و علاقه در این زمینه فعالیت می کنند جهت طی کردن دوره های تخصصی لازم و ادامه فعالیت موثر تحت حمایت قرار دهد و از زحمات این عزیزان در شهرستان های مختلف استان کوردستان قدردانی و جهت مداوا مکان های مناسب و تجهیز شده در اختیارشان قرار دهد.
لازم به ذکر است که دکتر مسعود مصطفی سلطانی از دامپزشکان مطرح و عضو انجمن سبز چیا مریوان که سالیان زیادی است بدون چشم داشت و بدور از هر حاشیه ای به درمان حیات وحش بیمار و زخمی استان، راهنمایی و مشاوره فعالین زیست محیطی در این زمینه پرداخته است که این عمل نیکشان جای تقدیر و تشکر دارد.
ثبت دیدگاه