کاوه کوردستانی
در سال 1946 و بعد از جنگ جهانی دوم، مجمع عمومی سازمان ملل به‌منظور حمایت از کودکان، سازمانی بنام یونیسف را ایجاد کرد و روز 8 اکتبر را روز جهانی کودک نام‌گذاری کرد. وظیفه یونیسف، مراقبت از کودکان و برآوردن نیازهای اولیه آنان در سال‌های آغازین زندگی، ترغیب و تشویق والدین به تعلیم فرزندان، تلاش برای کاهش بیماری، مرگ‌ومیر در کودکان، حمایت از آنان در هنگام جنگ و حوادث طبیعی است.
اما حرف و سخن من در این مجال، بررسی عملکرد این سازمان 70 ساله نیست و نمی‌خواهم در مورد کودکان رانده از دیار خویش و آواره دیار دیگران، امثال آلان و کودکان مورد تجاوز قرارگرفته توسط داعش و داعشیون امثال نادیه مراد چیزی بگویم چون عملکرد سازمان یونیسف در قبال کودکان جهان و به‌ویژه کوردستان، به‌شدت ناکارآمد و ناامیدکننده بوده و هست و برای همه ثابت‌شده که این سازمان در برابر تجاوزات صورت گرفته توسط تشنگان قدرت، لب فروبسته، ساکت مانده و تابه‌حال در مدت این 70 سال 7 نفر را هم به جرم تجاوز به حقوق کودکان محاکمه نکرده است؛ اما به بهانه تأسیس سازمان یونیسف و روز جهانی کودک می‌خواهم در مورد کودکانی سخن بگویم که قبل از رسیدن به سن قانونی کار و به‌اجبار وارد بازار کار می‌شوند و همین کار مانع از تحصیل و برخورداری از امکانات ساده و اولیه رشد فردی و اجتماعی آن‌ها می‌شود. بر اساس تعریف فوق، این کودکان را کودکان کار می‌نامند.
بر اساس آمارهای سازمان جهانی کار 246 میلیون کودک کار در جهان وجود دارد که از این تعداد 700 هزار نفر از آنان کودکان کار و خیابان در ایران هستند. این پدیده نامیمون که دیرزمانی است به‌عنوان یکی از مشکلات آسیب‌زای اجتماعی در سرتاسر جهان پدیدار گشته است، در چند سال اخیر و به سبب جنگ، خشونت خانوادگی، آزار جسمی و روانی، کم‌رنگ شدن ارزش‌های سنتی و مشکلات اقتصادی، بیشتر از گذشته چهره کریه خود را به ما نشان می‌دهد. سن و سال و جنس این کودکان در نقاط مختلف، متفاوت است اما همه آن‌ها با هر سن و جنسی که باشند قربانی معضلات اجتماعی همچون فقر، اعتیاد و طلاق هستند و ناخواسته مجبور به ترک خانواده و مدرسه شده‌اند و بار سنگین تاوان اجتماع را به دوش می‌کشند و شوربختانه روزبه‌روز در حال افزایش هستند. این پدیده شوم در چند دهه گذشته تنها در شهرهای بزرگ مشاهده می‌گردید اما امروزه و با عدم وجود برنامه‌ریزی‌های مناسب از سوی دولتمردان وابسته به نفت، در شهرهای کوچک نیز به‌شدت در حال افزایش است. دلایلی مانند توزیع نابرابر بودجه بین شهرهای بزرگ و کوچک، اختلاف فاحش و روزافزون طبقاتی، بی‌توجهی به روستانشینان، عدم وجود کارگاه‌های تولیدی متناسب با پتانسیل منطقه، تخریب جنگل‌ها و مراتع به بهانه توسعه، سدسازی بی‌رویه و کوچ اجباری روستاییان باعث خالی از سکنه شدن روستاها شده و آنان در آرزوی دستیابی به زندگی بهتر به شهرهای بزرگ مهاجرت می‌کنند و در حاشیه این شهرها ساکن می‌گردند و به جهت پیدا نکردن فرصت‌های شغلی مناسب، در قالب قاب زشت و کریه کودکان کار، وارد بازار نامناسب مشاغل سیاه و کاذب می‌شوند و چون از چرخه آموزش خارج‌شده و ورودی زودهنگام به بازار کار داشته‌اند، به‌شدت در مسیر تندباد ناملایمات اجتماعی قرار می‌گیرند و در کارهای دون و پستی، همچون فروش و قاچاق مواد مخدر و بهره‌کشی جنسی مورد سو استفاده قرار می‌گیرند و متأسفانه به دلیل ساختار نامناسب قوانین کار در ایران، هیچ‌کدام از سازمان‌های ذی‌ربط، توانایی مقابله با این پدیده زشت اجتماعی را ندارند.
هرچند در سال 1373 ایران، پیمان‌نامه جهانی حقوق کودک را پذیرفته و ملزم به اجرای مفاد آن شده است اما پیگیری حقوق کودکان از سوی هیچ مرجعی صورت نمی‌گیرد و واقعیت وجودی آن‌ها با تمام مظلومیتشان موردتوجه قرار نمی‌گیرد در مقدمه کنوانسیون جهانی حقوق کودک آمده است ((کودک باید در فضایی سرشار از خوشبختی، محبت و تفاهم بزرگ شود)) اما به دلیل فراهم نبودن بسترهای مناسب در بین خانواده‌های کودکان کار و خیابان، کودک با کوهی از عقده، روانه خیابان شده و در حاشیه همین خیابان‌ها و با درک تبعیض، بی‌توجهی، بی‌تفاوتی و حقارت بزرگ می‌شود بی‌آنکه چتری حمایتی بر سر داشته باشد؛ آفتاب سوزان مشکلات و نگاه‌های هرزه، صورت معصومشان را می‌سوزاند.
متأسفانه این بیماری به مرحله حاد خود رسیده است و باید تمام اقشار جامعه درراه ریشه‌کن کردن این معضل اجتماعی گام بردارند و با شناسایی خانواده‌های کودکان کار و حمایت از آنان، مرهمی باشیم بر زخم‌های ناشی از فقر که تمام ابعاد زندگی آنان را فراگرفته است. همچنین لازم است برای خانواده‌های که مشکل اعتیاد و طلاق باعث جدایی کودکان از کانون گرم خانواده شده است اقدامات اساسی انجام گیرد و به‌طور مستمر از طرف نهادهای دولتی و غیردولتی موردحمایت قرار گیرند، باشد که کودکان معصوم، بیش از این قربانی جنایات بزرگان نشوند.
این مطلب در شماره ۱۲ ماهنامە چیا چاپ گردیده است.
ایمیل نشریه: chya.govar@gmail.com
ثبت دیدگاه