زریبار در احتضار

دکتر اسماعیل محمودی

بانوی اول زیستگاه کشور و شخص نخست استان، واقف باشید زریبار نفس‌های پایانی را می‌کشد

انکار و پنهان نمی‌توان کرد که فارغ از مسئولین بلندپایه زیستگاه کشور و شخص اول استان، بیشتر شهروندان و مسئولان شهرستان در مرگ زریبار، این دریاچه زیبا و رؤیایی کشور، این هویت‌بخش مریوان و غرب ایران سهیم هستند. ازاین‌رو بی‌انصافی است تنها مسئولان بلندپایه زیست‌محیطی کشور و استان را متهم نمود و شهروندان مریوانی و مسئولین شهر را از این فاجعه زیست‌محیطی مبرا کرد.

خیل عظیمی از شهروندان مریوانی با حفر چاه‌های خانگی و هدر دادن آب شرب از طریق شستن بی‌رویه و بی‌معنای کوچه‌ها و ماشین‌های شخصی و خاصه آب زریبار، خواسته یا ناخواسته در نابودی زریبار، این شاخصه قابل‌اعتنای هویتی شهر سهیم هستند و شماری دیگر نیز از طریق تعریض و تخریب سواحل زریبار و تبدیل آن به باغات و زمین‌های کشاورزی، بدون ملاحظه کمترین استانداردهای کشاورزی و باغداری در مرگ زریبار نقش‌آفرین هستند.

مسئولین شهرستان نیز ازجمله مسئولین آبفا، کشاورزی و مراتع، از اتخاذ راهکارهای علمی و اجتناب از برخورد جدی با قصورکنندگان و متخلفان، آن‌چنان‌که شایسته و بایسته قامت و نام زریبار است به دلایل واهی و شگفت قصور می‌نمایند و طفره می‌روند. بی‌شک در رویکرد مسئولین اداره آب در برخورد جدی و قانونی با هدر دهندگان آب شرب، گسترش خانه‌سازی‌های بی‌رویه و غیرشهری در محدوده زریبار و سواحل رودخانه شهر و ممانعت از جاری شدن بخشی از فاضلاب شهر به زریبار، قصور و کم‌کاری مشاهده می‌شود. قصور و کوتاهی مسئولین زیست‌محیطی شهر نیز از تبدیل مراتع به زمین کشاورزی و باغات و …-باوجود برخوردی‌های قابل‌اعتنایی در این مدت- در تصمیمات آن‌ها دیده می‌شود و بی‌شک این قصورات مسئولین در احتضار زریبار، این موجودیت روح‌بخش شهر مریوان و استان سهیم هستند.

مسئول اول زیستگاه کشور نیز در این احتضار می‌تواند سهیم باشد، چراکه می‌طلبید پس از مرگ دریاچه ارومیه و دیگر دریاچه‌های کشور، یک برنامه اساسی و مدون و اجرایی را برای احیای زربیار ارائه می‌کرد. شایسته بود بر خود زحمت داده و به مریوان سفر می‌کرد تا از نزدیک زریبار را مشاهده و عظمت و ضرورت احیای آن را برای کشور درک می‌کرد. بهتر بود از امضای غیر کارشناسانه دادن مجوز مسکونی کردن زمین‌های اطراف زریبار اجتناب می‌کرد و به‌جای راحت کردن کار خود، دستور جبران خسارات مالکان را به شیوه‌ای درخور و شأن حق ایشان می‌داد. بایسته بود بانوی نخست زیستگاه کشور خود راسا مسئولیت احیا را می‌پذیرفت. می‌طلبید شخصاً مانع احتضار زربیار می‌شد، اما دریغا اقدامات بانوی نخست تنها به چندین سفارش بی‌اثر تقلیل یافت و از دیگر سو با عدم اتخاذ اقدام مقتضی در مخالفت با ایجاد پالایشگاه در کنار زریبار و صادر کردن مجوز خانه‌سازی در اطراف زریبار به‌جای دستور جبران خسارات مالکان، گزافه نیست اگر اذعان شود آخرین تیر را به روح و جان این دریاچه در حال احتضار رها نمود و بی‌شک اگر به جبران ننشیند، در مرگ زریبار سهم غیرقابل جبرانی خواهد داشت.

آقای استاندار نیز به‌مثابه شخص اول استان، می‌طلبید کارگروه زریبار را وادار به اقدامات اصولی و عینی می‌نمود و از ظاهر کاری‌های مرسوم و ناامیدکننده اجتناب می‌کرد. بهتر بود به درخواست‌های خیرخواهانه طرفداران بی‌ادعای زیست‌محیطی شهر گوش می‌سپرد و در تغییر مکان پالایشگاه مریوان خود پیشگام می‌شد. انتظار می‌رفت مسئولین شهرستان را که در مرگ زریبار سهیم هستند وادار به پاسخگویی و اقدامات اساسی می‌نمود که دریغا هنوز چشم‌به‌راه اقدامات قاطع شخص نخست استان هستیم.

خلاصه اینکه دریغا همه از مسئولیت خود در قبال زریبار، این دریاچه بسیار زیبا و رؤیایی که می‌تواند تبدیل به یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های هویتی غرب کشور شود، طفره می‌روند. همه قصور می‌نمایند. همه ادعا می‌نمایند و لاجرم همه در احتضار و مرگ زریبار سهیم هستند و اگر فوراً اقدامات اجرایی و مقتضی را برای احیای زریبار در اولویت کار خود ننهند، بی‌شک تاریخ و آیندگان آن‌ها را هرگز نخواهند بخشید. مرگ زریبار می‌تواند به‌مثابه مرگ این شهر و یکی از مهم‌ترین حوزەهای زیستگاه کشور باشد. پس بایسته است از مرگ این شهر و یکی از مهم‌ترین دریاچه‌های کشور ممانعت شود و این وظیفه همه ما و البته بیشتر وظیفه شخص نخست زیستگاه کشور، شخص نخست استان و شخص نخست شهرستان است.

این مطلب در شمارە سیزدهم ماهنامە چیا بە چاپ رسیدە است.