زریبار دوستی مردم و مسئولین!
امروزه اهمیت، نقش و جایگاه سازمان‌های مردم‌نهاد بر همگان آشکارشده و مشارکت محلی در جامعه مدنی یکی از اهرم‌های اساسی پیش برنده توسعه پایدار است و سازمان ملل متحد نیز از ان جی اوها، به‌عنوان ناظران و بازوان توانمند در دولت‌ها یاد می‌کند و بیش‌ازپیش نقش و جایگاه این سازمان‌ها در پیش برد اهداف توسعه هزاره ارج می‌نهد.
ایران به‌عنوان یکی از تخریب گران محیط‌زیست در جهان
بدون شک ایران نیز به‌عنوان بخشی از جامعه جهانی، از این قاعده مستثنا نمی‌باشد و اهمیت وجود این سازمان‌ها، زمانی بیشتر میشود که به یاد بیاوریم ایران، به‌عنوان یکی از تخریب گران محیط‌زیست در جهان معرفی‌شده و در بسیاری از شاخص‌های محیط‌زیستی در رتبه آخر جدول قرار دارد. به‌عنوان‌مثال:
اولین کشور در جهان است که بیش از ٨٠% ذخایر آبی خود را مصرف نموده است.
رتبه اول جهان در فرونشست زمین را دارد.
در سی سال گذشته نیمی از جنگلهای خود را ازدست‌داده است.
از خشک شدن دریاچه ارومیه به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد بیابان‌زایی قرن اخیر یاد میشود.
در همه این موارد عامل انسانی رتبه اول را دارا می‌باشد و اگر بخواهیم از این رتبه‌ها بیشتر بنویسیم! مثنوی هفتاد من کاغذ شود.
اگرچه عمر انجیاو ها، بدین شکل کنونی در ایران بسیار کوتاه و به دو دهه هم نمی‌رسد؛ اما باز علی‌رغم همه مسائل و مشکلات بر سر راهشان تا حدودی توانسته‌اند به لطف فضای مجازی در معادلات اندک تغییراتی ایجاد نمایند.
بخشی از خدمات “انجمن سبز چیا” به زریبار
اگرچه عمر سازمان های مردم نهاد، به شکل امروزی در ایران عمر کمی دارد؛ اما با وجود همه مسائل و مشکلات که بر سر راهشان قرار می گیرد تا حدودی توانسته‌اند به لطف عملکردشان و فضای مجازی، در معادلات مختلف اندک تغییراتی ایجاد نمایند.
دراین‌بین، سازمان مردم‌نهاد “انجمن سبز چیا”ی مریوان که به‌زعم اکثر قریب به‌اتفاق ان جی اوهای زیست‌محیطی کشور، مردم و عده‌ای از مسئولین، یکی از موفق‌ترین و تأثیرگذارترین این سازمان‌ها در ایران بوده است، یکی از اقدامات اساسی خود را بر روی تالاب زریبار در شهرستان مریوان متمرکز نموده است.
ازجمله این اقدامات:
– تشکیل کمیته‌ای تخصصی تحت عنوان ” ئاژین ” برای بررسی مسائل و مشکلات و ارائه راهکارها در مورد زریبار،
– اجرای طرح آموزش مسائل زیست‌محیطی به روستاهای حاشیه تالاب،
– خارج نمودن ٥ هزار تن زباله و فضولات حیوانی از رودخانه داخل روستای ده ره تفی، به‌عنوان یکی از حوزه‌های آبریز زریبار،
– احداث سازه بتنی جایگاه دفع فضولات حیوانی بر روی رودخانه ده ره تفی برای اهالی روستا،
– پاکسازی روستاهای حاشیه تالاب با کمک روستائیان،
– پخش و توزیع ده‌ها هزار تراکت آموزشی، سی دی، بروشور، پوستر، ماهنامه چیا در رابطه بااهمیت حفظ محیط‌زیست و تالاب زریبار،
– حضور چندین‌باره آموزش در روستاهای حاشیه تالاب با تأکید بر مذمت شکار و نشست چهره به چهره با شکارچیان و قانع نمودن آنها برای ترک شکار، به‌گونه‌ای که چندین شکارچی حاشیه تالاب به‌طور کامل شکار را کنار گذاشته و اکنون از ستون‌های اصلی انجمن سبز چیا در امر مبارزه با شکار و مسائل آموزشی در این مورد می‌باشند،
– تشکیل تیم پرنده‌نگری ” زریبار ” انجمن سبز چیا برای ثبت و رصد پرندگان تالاب و حاشیه تالاب که اکنون در ایران صاحب‌منصب و جایگاه بوده و حرف‌ها برای گفتن دارد،
– همکاری با اساتید دانشگاه برای رساله‌های دکترا در مورد زریبار،
– همکاری با دفتر طرح حفاظت از تالاب های کشور و سازمان حفاظت محیط زیست کل کشور در اجرایی کردن مدیریت زیست بومی در زریبار و انجام برخی اقدامات اولویت در راستای مدیریت واحد در تالاب باعث شد که در سال 2016 میلادی موفق به دریافت جایزه قهرمان تالاب شود.
طناب داری که به گردن زریبار آویختند
مواردی که اشاره گردید تنها بخشی از اقدامات یک سازمان مردم نهاد در راستای حفاظت از تالاب زریبار بود
اما در دیگر سو ازجمله اقدامات دولت در این راستا کاملاً برعکس بوده و لطمات جبران‌ناپذیری به زریبار وارد نموده است. ازجمله این اقدامات می‌توان به احداث دایک خاکی بر روی زریبار اشاره کرد که عملاً به طناب داری برای زریبار تبدیل شد و یا انحراف کانال از بخش شمالی به داخل تالاب که واقعا مشکل جدی و اصلی تالاب در ورود سموم، کودهای شیمایی و رسوبات از شمال یعنی دشت بیلو به سمت تالاب است و چندین مورد دیگر از این نوع اقدامات موجود است که تنها این دو مورد، علاوه بر نابود کردن زریبار و تخریب‌های گسترده این زیست بوم از لحاظ مختلف، تالاب را در حالتی بسیار حساس و شکننده قرار داده و مرگ تدریجی زریبار را در نهایت رقم خواهند زد.
“ستاد نجات بخشی دریاچه زریبار ” در پی احداث مینی پالایشگاه در نزدیکی زریبار!
چه بسیار افرادی که با وعده نجات زریبار، راهی مجلس و شورای شهر شدند و بعدتر زریبار و قولشان را فراموش کردند، گل سر سبد آنها دولتی بود که ادعای زیست‌محیطی بودن را با خود یدک می کشد، که در این راستا “ستاد نجات بخشی دریاچه زریبار ” را با کمک اهل‌فن و به ریاست استاندار تشکیل داد؛ اما دیری نپایید و در کمال تعجب و ناباوری ریاست این ستاد، خبر از احداث مینی پالایشگاه در نزدیکی زریبار، در منطقه شکارممنوع دشت بیلو نمود! مسئول ستاد نجات بخشی و زیرمجموعه‌هایشان، آن‌چنان با آب‌وتاب خبر از احداث این پالایشگاه جهت ایجاد اشتغال و رفع محرومیت از چهره‌ی مریوان را اعلام می‌نمایند، گویی این مردم از پشت کوه آمده‌اند و نمی دانند که تالاب هورالعظیم در خوزستان که ده‌ها برابر زریبار وسعت دارد به خاطر فعالیت‌های نفتی، پالایشگاهی و ورود گسترده فاضلاب ها، خشک و آلوده شده و اکنون به بحرانی برای خوزستان و ایران تبدیل‌شده است.
ادعای اشتغال و رفع محرومیت بر اثر احداث مینی پالایشگاه، به لطیفه شباهت دارد!
جدای از انتقادات و بحث هایی که پیرامون خود این ستاد، نحوه و چگونگی اجرا و صرف هزینه توسط اجراکنندگان آن هست، نسخه پیچیدن برای شهرستان مریوان با نام توسعه، ادعای اشتغال و رفع محرومیت بر اثر احداث مینی پالایشگاه از سوی افرادی در این ستاد به مانند لطیفه ای می ماند. قصد بر ورود به مسائل تخصصی نیست تنها یک نکته جهت اطلاع، غالب شهرهای نفت‌خیز جنوبی، سهمشان از این صنایع آلوده و درآمدهایش، نبود آب شرب، نابودی زمین‌های کشاورزی، ریزگرد، بیکاری بالا و بعضاً هنوز هم جزو استان‌های محروم؟!
از ایجاد مینی پالایشگاه در کنار زریبار منصرف شوید
با توجه به آسیب های جدی و جبران ناپذیر مینی پالایشگاه بر اکوسیستم منطقه و به ویژه تالاب زریبار، امید است حامیان احداث مینی پالایشگاه در مریوان هرچه سریع‌تر به خود آیند و از ایجاد چنین طرح ویرانگری در این شهر تجدید نظر نموده و اگر ادعای دغدغه مردم در این دیار را دارید، هزینه اجرای این طرح ( بالغ بر 500 میلیارد تومان ) را صرف زیرساخت‌های توسعه اکو توریسم نه‌تنها مریوان، بلکه کل استان بنمایید تا ضمن حفظ محیط‌زیست منطقه، شاهد اشتغال ده‌ها برابر باشیم.
در پایان، همان‌گونه که بحران خشک شدن دریاچه ارومیه، تالاب هورالعظیم، زاینده‌رود و … می‌رود که علاوه بر ایجاد بحران‌های زیست‌محیطی، کشور را با چالش‌های امنیتی و اجتماعی جدی روبرو سازد، انتظار بر این است که از ایجاد مینی پالایشگاه در کنار زریبار و منطقه شکارممنوع دشت بیلو منصرف شده چون این وضعیت در مریوان به‌مراتب شدیدتر و بغرنج‌تر خواهد بود زیرا مردمان این دیار دیرزمانی است با زریبار انس گرفته‌اند و حاضر به نظاره گر بودن برنابودیش نیستند، نزد همگان تقدس دارد و حاضرند در راه ماندن و حفاظتش هر هزینه ای را متحمل شوند.
سخن چیا در ماهنامە چیا شمارە شانزدهم (16)
ثبت دیدگاه