محسن افروشه
کارشناس ارشد عمران _مهندسی آب
هر نوع ابزار، تکنولوژی و صنعتی در جهان دارای محاسن، مزایا و فوایدی برای تسهیل زندگی انسانها بوده و در صورت عدم مدیریت آنها میتواند به معضلاتی برای بشر تبدیل شود. صنعت خودرو جهت رفاه و زود به مقصد رسیدن و سفر راحت و لذت بخش برای انسان ارزشمند است در حالی که خودروها در جنگها و در تسریع هلاکت انسانها نیز متاسفانه نقش تعیین کنندهای دارند. هر ابزاری که بشر ابداع کرده ابتدا درجهت اهداف انسانی و ارزشمند مورد استفاده واقع شده و بعدها انسانهای سلطه گر، منفی و متکبر در جهت منافع و امیال فردی و عمومی و جمعی استفاده نابجا کردهاند و کل جامعه انسانی را دچار مشکلات آن نمودهاند. سدها نیز که با هدف ذخیره آب و تولید برق به عنوان سازه ای مفید در خدمت بشریت با قدمتی 1500ساله به پیشرفت امروز رسیده اند از این قاعده مستثنی نیستند.
ذخیره آب حاصل از بارش و احداث سدها با هدف جلوگیری از طغیان رودخانه ها و افزایش عملکرد محصولات کشاورزی و توسعه بخشهای صنعتی و تولید برق سالم در جهان رونق گرفته است .
تا سال 2010 تعداد 845000 سد در جهان ساخته شده است. تا سال 2008 حدود 20 سد با مخزنهای بزرگتر از 50 میلیارد مترمکعب در دست ساخت و یا در دست بهرهبرداری وجود داشت. یعنی هر کدام از این سدهای بزرگ حداقل 500 برابر سد مخزنی گاران حجم دارند.
مهار آبهای سطحی در تمام کشورهای جهان امری بدیهی و قابل قبول شده است. هر فردی حق دارد آب پشت بام منزل خود را مدیریت و استفاده نماید. توزیع بارش در کشورما، با نیازهای بخش کشاورزی همخوانی ندارد. بارش در پاییز و زمستان و دو ماه از بهار انجام میگیرد در حالی که نیاز آبی بخش کشاورزی از پایان بارشها شدید شده و بیشتر محصولات در تیر و مرداد به اوج نیاز آبی خود میرسد. افزایش جمعیت نیازمند توسعه بخش کشاورزی و باغی بوده و تولید محصول با عملکرد قابل قبول و اقتصادی فقط در بستر تولید محصولات آبی امکان پذیر خواهد بود.
سد مخزنی گاران با هدف مهار سیلابهای بهاری رودخانه گاران، تامین آب شرب شهر مریوان و تامین آب بخش کشاورزی دشتهای شهرستان مریوان احداث گردیده است. همچنین به عنوان امورات زیست محیطی بخشی در رودخانه گاران رها سازی میشود. در اهداف طرح، آب مستقیم به دریاچه زریبار اضافه نخواهد شد ولی تامین آب شرب مریوان و توزیع آب کشاورزی باعث تغذیه سفره آزاد دشت مریوان و زریبار شده و تا ابد این نگین سرزمین ما خواهد درخشید.
در حال حاضر توسعه باغات کوچک اطراف دریاچه نفس دریاچه را قطع کرده و از خون دریاچه در باغات استفاده شده و اگر امیدی به سدگاران نبود قطعاً به علت کوچک بودن حوضچه آبریز دریاچه زریبار و کم شدن بارشها وافزایش بی رویه باغات، با اهداف غیر کشاورزی، باغی و بیشتر تفریحی و افزایش چاههای غیرمجاز و مهمتر از همه تامین آب شرب از دشتهای نی، بیلو و ریخلان می توانست صدمات جبران ناپذیری به پیکره ی زیبای دریاچه زریبار بزند. سدگاران را دوست بداریم چون برادر و همیار دریاچه زریبار خواهد بود و نوشداروی دردهای دریاچه زریبارخواهد شد.
امید است کارشناسان بخش کشاورزی که آب سدها تحویل آنها خواهد شد با مدیریت مزارع و انتخاب صحیح سیستم های آبیاری نوین مانع زهدار شدن دشتها و اراضی مریوان شوند. حجم بالای آبی که به دشت مریوان تزریق میشود، در صورت عدم مدیریت صحیح و عدم احیای زهکشهای سطحی از جمله رودخانه کلین کبود، میتواند صدمات و معضلات جدیدی را برای ساکنان شهر و حاصلخیزی دشتها به وجود آورد.
این مطلب در شماره ۱۸ماهنامە چیا چاپ گردیده است.
ایمیل نشریه: chya.govar@gmail.com
ثبت دیدگاه