امید رشیدی
تابه‌حال از خود پرسیده‌ایم، چرا در روزهای تعطیل، خصوصاً در فصل بهار برای گذران اوقات فراغت به دامان طبیعت می‌رویم؟ فلسفه رفتن به طبیعت چیست؟ آیا ما ظرفیت حضور در طبیعت را دریم؟ اگر جواب مثبت است، این‌همه تخریب، نابودی و انواع آلودگی چیست که در تفریحگاه‌ها بعد از خود بر جا می‌گذاریم؟!
ممکن است بیزاری از زندانی که با آهن، آجر و سیمان در شهرها به دور خود تنیده‌ایم و همچنین فرار از دست فضاهای بسته شهری و انواع آلودگی‌ها به دامان فضاهای باز طبیعی پناه می‌بریم. دلیل دیگر شاید برای ارضای نیازهای روحی و روانی‌مان باشد. اگر چنین است، چگونه عده‌ای برای کباب یک وعده، درختی پنجاه‌ساله را قطع می‌کنند؟! شاید هم علت این است که ما بی‌هدف به دامان طبیعت می‌رویم و ممکن است هدف عده‌ای انباشتن شکم از گوشت باشد! اما اگر هدف خوردن باشد، چرا در خانه خود نمی‌مانیم که آشپزخانه‌ای با همه‌ی امکانات پخت‌وپز در خدمت داریم؟ کاش قبل از به خدمت گرفتن طبیعت، ظرفیت دارا بودن آن را در خود ایجاد می‌کردیم. یکی دیگر از دلایل این‌همه ویرانی که با حضور خود به طبیعت تحمیل می‌کنیم، کم‌رنگ بودن یا فقدان منافع عمومی در ذهن ماست. به‌هرحال اگر نکات زیر را رعایت نکنیم، ثابت کرده‌ایم که هنوز ظرفیت حضور در طبیعت را نداریم و بهتر است از حضور در آن خودداری کنیم.
1 ـ از بریدن، زخمی کردن، شکستن و افروختن آتش در زیر و کنار درختان زنده پرهیز کنیم.
2 ـ گل‌ها و گیاهان را لگدمال نکرده و از چیدن آن‌ها خودداری کنیم؛ مخصوصاً کودکان را از این کار منع کنیم.
3 ـ تا حد امکان از غذاهای ساده‌ای که نیازی به افروختن آتش ندارند استفاده کنیم. در غیر این صورت، چوب خشک را جمع‌آوری نموده و از جاهایی که قبلاً به‌عنوان اجاق استفاده‌شده است، بهره برده و یا روی تخته‌سنگ‌ها آتش روشن کنیم؛ زیرا با هر بار افروختن آتش روی چمن‌ها و گیاهان، حداقل نیم مترمربع از سرزمینمان را به بیابان تبدیل می‌کنیم.
4 ـ به حیات‌وحش و حریم جانوران و پرندگان احترام بگذاریم و از ایجاد سروصدا، پخش موزیک با صدای بلند که باعث ترس آن‌ها می‌شود، بپرهیزیم.
5 ـ طبیعت را پاک‌تر از زمان ورودمان ترک کنیم. از بر جا گذاشتن هر نوع زباله خودداری کنیم. زباله‌های تر را از قبیل پوست میوه‌ها در پای درختان و زیر ده سانتی‌متر خاک دفن کنیم. پلاستیک، شیشه و قوطی‌ها را با خود به شهر برگردانده و در سطل زباله بیندازیم.
6 ـ از آلوده کردن آب‌ها و شستن خودرو در نهرها پرهیز کنیم. در صورت اقدام به ماهیگیری، از موتوربرق، زهر، دینامیت و یا هر وسیله‌ای که موجب آلودگی و آسیب به آبزیان می‌شود، اکیداً خودداری کنیم.
7 ـ هنگام کندن گیاهان خوراکی و دارویی به تعادل بین تولید و منبع آن توجه کرده و از هر گیاه مورداستفاده شناخت کافی در مورد آن داشته باشیم. مثلاً بدانیم که از کدام طریق تکثیر می‌شود. نکته‌ی مهم توجه به تراکم گیاهان است. مثلاً از کندن گیاهی که در شعاع چندمتری آن هیچ گیاهی از همان‌گونه به چشم نمی‌خورد، خودداری کنیم. همچنین در روزهای پس از بارندگی که هنوز خاک خشک نشده است، از کندن گیاهان بپرهیزیم؛ زیرا خاک زیادی به‌صورت گل همراه باریشه‌ی گیاه کنده می‌شود و فرسایش زیاد خاک را به همراه دارد.
8 ـ هنگام رانندگی به عابران پیاده و سایر خودروها احترام گذاشته و از حرکت مارپیچ و عبور از شانه‌ی خاکی جاده و دور زدن‌های بی‌مورد و ویراژدادن روی زمین‌هایی با پوشش گیاهی پرهیز کنیم.
9ـ شهروندانی مسئول و حافظ محیط‌زیست باشیم و اگر کسانی به هر جهت اقدام به تخریب طبیعت کنند، محترمانه به آن‌ها تذکر دهیم و قبل از آن هر آنچه را که از دیگران انتظار داریم، خود رعایت کنیم و سعی کنیم، الگویی عملی برای حفاظت از محیط‌زیست باشیم.
در خاتمه باید گفت اگر خواهان پایداری زندگی در این جهان به‌هم‌پیوسته هستیم، ناچاریم که تفکر و سبک زندگی خود را از دیدگاهی خطی، تک‌بعدی و یک‌بارمصرف نسبت به منابع جهان به دیدگاهی سیستمی، دایره‌ای و چندبعدی که در آن، هر چیزی بازتولید می‌شود تغییر دهیم. دید خطی زاویه‌ای 180 درجه و دید دایره‌ای زاویه‌ای 360 درجه و همه‌جانبه برای نگریستن جهان به ما می‌بخشد.
این مطلب در شماره ۱۸ماهنامە چیا چاپ گردیده است.
ایمیل نشریه: chya.govar@gmail.com
ثبت دیدگاه