تهیه و تدوین: امین عزیزی
این شماره: کانادا
سال‌های دوران کودکی، سال‌های حیاتی و بنیادی جهت ایجاد پایه‌های شخصیت و هویت، سال‌هایی است که کودک با زبان مادری پیوندی ناگسستنی دارد. فاجعه خواهد بود این کودک پیوندش را با زبان مادریش قطع نماید و به زبانی دیگر دانش بیاموزد و درس بخواند. تحمیل این کردار ویرانگر از سوی ذهن‌های بیمارگونه که زورگویانه در پی زبان گستری تبعیض‌آمیزند، باری گران برای همه عمر بر دوش فرزندان مظلوم ماست.
نگاە سلطه‌جویانه زبانی و فرهنگی نسبت به زبان‌ها و فرهنگ‌های دیگر نگاهی ویرانگر در طی یک سده گذشته به زبان و فرهنگ این سرزمین طلسم شدە است که متأسفانه هنوز که هنوز است بسیاری از مسئولان و دانش‌آموختگان بر این باورهای برتربینانه پای می‌کوبند و کثرت‌گرایی زبانی و فرهنگی را به وادی فراموشی سپرده‌اند و به حقوق بشر و حقوق زبانی – فرهنگی وقعی نمی‌نهند و تجارب گران‌قدر کشورهای دیگر را نمی‌پسندند؛ اما بدانیم و بدانند گریزی از قبول تجربه پلورالیسم زبانی _ فرهنگی و اهمیت دادن به زبان مادری جمعیت‌های متفاوت و آموزش به زبان مادری، نیست. در این شماره از چیا به دهمین تجربه از سیاست زبانی و آموزش‌وپرورش چندزبانگی در کشوری دیگر می‌پردازیم. کشور کانادا وجود زبان‌های متفاوت را در سرزمین خود به رسمیت شناخته و دو زبان‌اصلی را زبان‌های رسمی در تمام کشور اعلام نموده و هزینه فراگیری زبان‌های دیگر مهاجران و بومیان را تقبول کرده است. این تجربه را نیز به تجارب دیگرمان بیفزاییم.
کانادا؛ کشوری با دولت‌های مستقل از هم
کاناداCanada؛ کشوری است با مساحت 9،984،670 میلیون کیلومترمربع (دومین کشور پهناور جهان) و جمعیت ۳۶، ۲۹،٠٠٠ (۲۰۱۶) که زندگی در آن به ۲۶۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد. کانادا تا سال ١٧١٣ مستعمره فرانسه بود. در این سال انگلیس کنترل آن را در دست گرفت. بر اساس قانون بریتانیایی آمریکای شمالی، اول ژوئیه سال ۱۸۶۷ دو مستعمره و یک استان سابق امپراطوری بریتانیا متحد گردیدند و تشکیل کشوری بنام کانادا را دادند.
کانادا کشوری با سطح بالای زندگی، آمار پائین جرم و امنیت بالا، آموزش رایگان تا عالی ترین سطوح، با بیشترین افراد تحصیل‌کرده در جهان، (نصف ساکنان این کشور تحصیلات دانشگاهی دارند ). .بیمه درمانی فراگیر، طبیعت زیبا و ترکیب چند فرهنگی کانادا، بدون هرگونه تبعیض از نظر نژاد، ملیت، مذهب و جنسیت، با اقتصاد پایدار و مستحکم و سیستم مراقبت های پزشکی رایگان . حکومت کانادا یک دموکراسی پارلمانی فدرال و یک پادشاهی مشروطه است و در حال حاضر الیزابت دوم، ملکه بریتانیا، رئیس کشور است. البته کانادا توسط دولت‌های مستقل از هم اداره می‌شود که درمجموع زیرپوشش دولت فدرال قرار دارند.
کانادا به ۱۰ استان و ۳ ناحیه یا قلمرو تقسیم‌شده است. نوع حکومت در استان‌ها، فدرالیزم با درجه خودمختاری بیشتر از دولت فدرال است که این خودمختاری در نوع حکومت قلمروها کمتر به چشم می‌خورد. هرکدام از این دو بخش، یعنی استان‌ها و قلمروها، دارای فهرستی از سمبل‌های منحصر به خود هستند.
استان‌ها، مسئول اکثر برنامه‌های اجتماعی؛ مثل مراقبت‌های بهداشتی، آموزش‌وپرورش و رفاه عمومی هستند. دولت فدرال، با اعمال قدرت خود می‌تواند سیاست‌های ملی را در مناطق استانی نیز به اجرا بگذارد، مثل لایحه الحاقی بهداشت کانادا؛ که البته مسئولین استانی می‌توانند آن‌ها را نادیده بگیرند.
مردم کانادا ازنظر تدین متشکل از مسیحیت ۷۷٪، بی‌دین ۱۶٫۲٪، اسلام ۲٪، یهودیت ۱٫۱٪، بودائی ۱٪، هندوئیسم ۱٪، سیک ۰٫۹٪ می‌باشند همچنین، نکته قابل‌توجه در کانادا، بیش از 28 درصد تمامی خانوارهای کانادایی در سال 2016 متشکل از یک فرد بودند این امر نشان می‌دهد این نوع زندگی کردن، برای نخستین بار مرسوم‌ترین آرایش خانوادگی در کاناداست و 53.7 درصد از این خانواده‌های تک‌نفره را زنان تشکیل می‌دهند.
کانادا؛ کشوری چند فرهنگی با ٢ زبان رسمی
کانادا یک کشور به تمام معنا چند فرهنگی است و هیچ کس به خاطر نژاد، زبان و دینش بر دیگری برتری ندارد. کانادا دارای دو زبان‌اصلی رسمی است، زبان انگلیسی و زبان فرانسه. در ژوئیه سال ۱۹۶۹، بر طبق لایحه «زبان رسمی کانادا» از افراد فرانسوی‌زبان هم به‌اندازه انگلیسی‌زبان‌ها در دولت فدرال استفاده شد. این مسئله روندی را آغاز کرد که طی آن رسماً کانادا خود را به‌عنوان یک ملت دوزبانه شناخت و آن را باور کرد. انگلیسی‌زبان‌ها و فرانسوی‌زبان‌ها، جایگاه برابری در پارلمان، دادگاه‌های فدرال و در تمامی نهادهای فدرال دارند.
زبان فرانسه زبان مادری حدود ۶٫۶ میلیون کانادایی است. بیشتر فرانسوی‌زبانان در استان کبک زندگی می‌کنند، اما در حدود ۱ میلیون نفر از آن‌ها در استان‌های دیگر کانادا به سر می‌برند. ازآنجایی‌که چند فرهنگه بودن جزء سیاست‌های رسمی دولت است، برای اینکه بتوان شهروند این کشور شد باید بتوان هم به زبان فرانسه و هم انگلیسی صحبت کرد زیرا ۹۸ ٪ کانادایی‌ها حداقل به یکی از این دو زبان صحبت می‌کنند، ۶۷٫۵ ٪ تنها به زبان انگلیسی و ۱۳٫۳ ٪ به زبان فرانسه و ۱۷٫۸ ٪ به هر دو زبان سخن می‌گویند.
اهمیت زبان‌های غیررسمی
در کانادا، برخی از زبان‌های بومی هنوز هم در بخشهای شمالی، جایگاه خود را به‌عنوان زبان رسمی حفظ کرده‌اند. “اینکتیتوت” زبان اکثریت مردم در “ناناوت” است و یکی از سه زبان رسمی در این بخش است.
زبان‌های غیررسمی نیز اهمیت زیادی در کانادا دارد و ۵۲۰۲۲۴۵ نفر به این زبان‌ها صحبت می‌کنند. برخی از زبان‌های غیررسمی مهم کانادا عبارت‌اند از: زبان چینی، زبان ایتالیایی، زبان آلمانی و زبان پنجابی
گرچه زبان‌های رسمی کانادا؛ انگلیسی و فرانسه هستند، اما بسیاری از مردم کانادا بخصوص در داخل چهاردیواری‌هایشان به زبان‌های مختلفی تکلم می‌کنند. ازجمله زبان‌های معروف دیگر کانادا می‌توان به زبان چینی، هندی (پنجابی)، اسپانیایی، کوردی، عربی، فارسی اشاره کرد.
ارائه کلیه خدمات دولتی به هر دو زبان رسمی
همان‌طور که اشاره شد انگلیسی و فرانسه زبان‌های رسمی کانادا هستند و ساکنان این کشور برای تمام‌کارهای اداری خود نیازمند آگاهی با یکی از این دو زبان هستند. بر اساس فهرست زیر بعضی از مواردی که کانادایی‌ها به این زبان‌ها نیاز دارند عبارت‌اند از: انجام امور بانکی، کاریابی و مصاحبه کاری، مسائل پزشکی و اورژانس، تصادفات رانندگی، گرفتن گواهینامه، حضور در دادگاه‌ها (به‌عنوان شاهد، متهم، هیئت‌منصفه، یا شاکی)، تحصیلات (در هر مقطعی از دبستان تا دکتری)، خریدهای روزانه، ورزش و تفریح، مسافرت (کرایه اتاق، خرید بلیت هواپیما، کرایه خودرو و …) و…
اینکه در کانادا کدام‌یک از دو زبان رسمی انگلیسی یا فرانسه مهم‌تر است، بستگی به ترکیب جمعیتی استانی دارد که در آن زندگی می‌کنید. استان “نیوبرانزویک New Brunswick” تنها استانی از کاناداست که رسماً در همه امور دوزبانه است و هر دو زبان در کلیه امور اداری و روزمره افراد حضور جدی دارند. استان “کبک Quebec” نیز تنها استانی از کاناداست که زبان رسمی آن فرانسوی است و در بسیاری موارد در مقابل زبان انگلیسی از خود مقاومت نشان می‌دهد. در سایر استان‌ها زبان انگلیسی بیشتر مورداستفاده قرار می‌گیرد. گرچه در این استان‌ها گروه‌های فرانسوی‌زبان هم حضور دارند ولی در بیشتر جاها انگلیسی تنها زبانی است که اغلب مردم می‌دانند. در بیشتر نقاط این استان‌ها کوچک‌ترین نیازی به دانستن زبان فرانسه نیست. بااین‌حال کلیه خدمات دولتی در سطح فدرال به هر دو زبان ارائه می‌شوند. شرکت‌هایی که در سطح فدرال فعالیت دارند هر دو زبان را پشتیبانی می‌کنند. ادارات استانی هم در خیلی موارد هر دو زبان را پشتیبانی می‌کنند ولی این همیشگی نیست؛ اما دست‌آخر اینکه در بیشتر نقاط کانادا، تنها دانستن یکی از دو زبان رسمی کانادا کافی است.
آموزش‌وپرورش در کانادا
کشور کانادا دارای یک حکومت مرکزی و چندین حکومت فدرالی استانی است که آموزش‌وپرورش، به‌وسیله استان‌ها اداره می‌شود برنامه ها و واحدهای درسی تحت پوشش دولت قرار دارند. کانادا کشوری با تنوع بسیار زیاد جغرافیایی، سازمان‌دهی سیاسی و ساختار فرهنگی است که همه این عوامل، بر ساختار و ماهیت نظام آموزشی آن، تأثیر می‌گذارد. ساختار آموزش‌وپرورش کانادا عموماً، 6- 3- 3 است و این همان شيوه سنتي آموزشي است كه در كشور كانادا مجدداً موردتوجه قرارگرفته است. بنا بر سياست مذكور تعداد دروس پايه اصلي افزايش و دروس انتخابي کاهش‌یافته و آزمون‌های سرتاسری در سطوح ايالتي برگزار می‌گردد.
به دلیل پذیرش تنوع فرهنگ‌ها در كانادا و حضور خیل عظیمی از مهاجرین، هرگاه تعداد داوطلبان فراگیری زبان خاصی به حد كافی و موردقبول مدارس و دانشگاه‌ها برسد، دولت كانادا هزینه برقراری كلاس درس زبان مورد درخواست را به عهده می‌گیرد.
در کشور کانااد بیش از ۲۰۰ فرهنگ مختلف وجود دارد. دولت کانادا بر اساس باور به وجود تنوعات فرهنگي و قومي و در راستای ارائه چهره بین‌المللی و چند فرهنگي و برقراري امنيت اجتماعي؛ آموزش ميراث فرهنگي و ارزش‌های سنتي و ملي، ارتقاء سطح فرهنگي جوامع بومي و غیربومی ساكن از طريق آموزش‌های رسمي در جهت احترام گذاردن به فرهنگ‌های رايج در كشور، برخورداري همگاني از فرصت‌های آموزشي و اعمال سياست تكثرگرايي فرهنگي را سرلوحه نظام آموزشی خود قراردادە است. حضور بیش از600 هزار سرخپوست در ایالت‌های مختلف کشور کانادا، خود مبين اين قضيه است.
منابع:
http://www.kojaro.com
ویکی‌پدیاfa.wikipedia.org
http://www.mohajeran.ca
http://www.westpass.ca
این مطلب در شمارە 23 ماهنامە چیا بە چاپ رسیدە است.
آدرس رسمی کانال انجمن سبز چیا در تلگرام: @chya2716
ثبت دیدگاه