ایرج قادری
زاگروس کماکان همچون مادر، می‌زید و می‌زاید. این زیستگاه کم‌نظیر طی هزاران سال حافظ و نگهبان مردمانش بوده و همواره همچون انبار غذایی بسیار بزرگ، پررنگ و لعاب، برای تغذیه‌ی جنبندگانش عمل کرده و نقش ویژگی‌های آن در سرمایه‌های تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و … زاگروس نشینان غیرقابل‌انکار می‌باشد.
خطر آتشسوزی جنگل‌ها در کمین زیبایی وصف‌ناپذیر زاگروس
زاگروس هزاران سال زیسته است و طی این هزاران سال به‌اندازه 50 سال اخیر از مدیران و برنامه‌ریزی‌های غلط و کژاندیشی‌های ایشان زخم نخورده است. نتایج اعمال غیراصولی و بدون در نظر گرفتن استانداردهای موجود برای محیط‌زیست را در هر قسمتی از زاگروس می‌توان دید. یکی از بلایایی که در چند سال اخیر حیات زاگروس را با مخاطره جدی روبه‌رو کرده است، سوزاندن جنگل‌های زاگروس است که بازهم برخوردی جدی از سوی مسئولین برای کاهش و به حد طبیعی رساندن آن صورت نگرفته است. سال پربارانی که زاگروس طی کرد و میزان و ارتفاع پوشش گیاهی در جنگل‌ها و مراتع، چشم هر بینندهای را مجذوب خودکرده و زیبایی وصف‌ناپذیری را رقم‌زده است. زیر چتر این سرسبزی اما خطر آتشسوزی جنگل‌ها در کمین است. به برکت بی مدیریتی و عدم تلاش درخور مسئولان مربوطه، زنجیره هرساله آن در چند سال اخیر ادامه داشته و اینک نیز در آغاز فصل گرما می‌رود تا حلقه‌ای دیگر از این فیلم وحشتناک بر خاطرات ما حک شود. بارش زیاد باران با همه برکات خود از دگر سو به کابوسی وحشتناک تبدیل‌شده و دوستداران زاگروس را نگران کرده است. فراوانی گیاهان، به‌تنهایی کافی است که تمهیدات پیشگیرانه کافی به‌منظور مبارزه‌ای جدی با آتشسوزی جنگل‌ها صورت پذیرد. در آغاز فصل گرما چندین مسئله حایز اهمیت است که اطلاع از آن بایسته هر شهروندی است.
اقدامات پیشگیرانه، وظیفه مسئولین است
مسئولین ذی‌ربط با مسئله آتشسوزی جنگل‌ها می‌بایست فراخور حجم و تعداد آتش‌سوزی‌های منطقه، خود را جهت مقابله با آن آماده کنند. این آمادگی باید به نحوی باشد که اقدامات پیشگیرانه به نحو احسن تحلیل و بررسی‌شده و در راستای کنترل موارد حساس اقدام کنند. وظیفه‌ی اطفای حریق جنگل‌ها به‌ویژه بر عهده اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بوده که هرسال با اختصاص بودجه آن را به پیمانکاران می‌دهد. این عمل اگرچه بالذات امر خوبی می‌باشد اما آیا تاکنون و در چند سال اخیر این هزینه‌ها و گروه‌ها فراخور حجم آتش‌سوزی‌ها و تعداد آنها در منطقه بوده است؟ آیا صرف تشکیل تیمی جهت اطفای حریق کافی است که حجت بر ایشان تمام باشد بدون آنکه برآوردی معقول از خسارات داشته و جهت مقابله با آن راهکارهایی اساسی‌تر بیندیشند؟ سایر ادارات آیا وظیفه‌ای در قبال کنترل این آتش‌سوزی‌ها ندارند و اصولاً به ایشان هیچ ربطی ندارد؟
سکوت درباره عامل یا عاملین آتش‌سوزی‌های گذشته
برای سریال آتشسوزی جنگل‌ها با دلایل مرموزی که در بین مردم شایع بوده، هنوز هیچ مستندی دال بر تعین عامل یا عاملین آن وجود ندارد و همچنان یکی از مخاطرات اساسی زاگروس است. با ادعاهای بسیار نیروهای امنیتی کشور مبنی بر توان لاشک آنها، ظاهراً هنوز مسئله آتشسوزی جنگل‌ها و در کل نابودی محیط‌زیست از دیدگاه مسئولین ادارات امنیتی، حایز اهمیت کنکاش و پایش نبوده و در حوزه امنیت نرم و دیدگاه‌های نوین حاکم بر امنیت ملی گام برنداشته‌اند، چراکه از اعلام عامل و یا عاملین در این سطح وسیع و محاکمه ایشان آن‌چنان‌که بایدوشاید خبری نیست و این یعنی عدم توجه به حساسیت‌هایی که هرروز بیشتر و بیشتر می‌شود.
وظیفه اصلی انجمن‌های زیست‌محیطی زدن بر طبل آگاهی و انعکاس مخاطرات و نقد حاکمیت است
هرچند که در مسئله کنترل آتشسوزی جنگل‌ها تاکنون انجمن‌های زیست‌محیطی و مردم منطقه آستین همت بالا زده و به یاری جنگل‌ها رفته‌اند اما باید اعلام نمود که هیچ‌گونه وظیفه‌ای در قبال اطفای آتش جنگل‌ها متوجه مردم و سازمان‌های غیردولتی مثل انجمن سبز چیا نبوده و اگر فعالیتی از سوی آنها در این زمینه صورت می‌گیرد از سر دلسوزی و به خاطر عدم توانایی نیروهای دولتی در امر حفاظت از مخاطرات طبیعت است. وظیفه اصلی این انجمن‌ها زدن بر طبل آگاهی و انعکاس این مخاطرات و نقد حاکمیت برای تسریع و افزایش توانایی جهت مقابله با این مخاطرات می‌باشد. اطفای حریق جنگل‌ها در قانون موردبحث قرارگرفته و طبق وظایف محوله آن، کسانی که کار و حرفه ایشان مرتبط با مسئله است و در این راه امرارمعاش می‌کنند وظیفه‌دارند به بهترین نحو از جنگل‌ها مراقبت نمایند چراکه به‌صورت بسیار ساده باید گفت از بیت‌المال پول می‌گیرند که این کار را انجام بدهند. البته این وظایف فقط بر دوش دوستان منابع طبیعی نبوده و انتظار می‌رود که با امکاناتی که در اختیار دولتمردان است، فکری اساسی به حال جنگل‌ها نموده و آنها را از گزند دست‌های کینه‌توز و دشمنان حیات این سرزمین حفظ نمایند. تنها توجیهی که زین پس از ایشان برای زحمت و فعالیت قابل‌قبول باشد عملاً کاهش معنی‌دار تعداد و حجم آتشسوزی جنگل‌ها خواهد بود نه اینکه مثل سالیان گذشته فرمانداری یا استانداری کنار محدوده آتشسوزی عکسی یادگاری از میزان اهمیتش به طبیعت را به رخ رسانه‌ها بکشد! دیگر ناله از نبود امکانات و بودجه و بی‌توجهی نسبت دستگیری و محاکمه عامل یا عاملین به‌صورت شفاف و در حضور رسانه‌ها قابل‌قبول نبوده و در صورت شدت آتش‌سوزی‌ها بار گناه، کم کاری، بی‌توجهی و نابودی جنگل‌ها فقط و فقط بر دوش ادارات مربوطه و دولت می‌باشد.
این مطلب در شماره هشتم (خرداد ۱۳۹۵) ماهنامه چیا به چاپ رسیده است.
ثبت دیدگاه